Félags- og barnamálaráðherra hefur sett inn í samráðsgátt til umsagnar frumvarp um ný heildarlög um fæðingar- og foreldraorlof. Lagðar eru til nokkrar breytingar á réttindum nýbakaðra foreldra.
Þannig er það lagt til í frumvarpinu að 12 mánuðirnir verða óskiptanlegir, þ.e. 6 mánuðir á hvort foreldri. Þó verður heimilt að framselja einn mánuð á milli foreldra í því skyni að koma til móts við aðstæður fjölskyldna.
Þá er lagt til að skipting fæðingarorlofsréttar verði „sem jöfnust“ á milli foreldra. Frumvarpið gerir ráð fyrir að hvert foreldri fyrir sig geti nýtt sex mánuði hvort um sig en verði þó áfram heimilt að framselja aðeins einn mánuð á milli foreldra „til að koma til móts við aðstæður fjölskyldna.“
Frumvarpið gerir ráð fyrir að tökutímabil fæðingarorlofs og fæðingarstyrks verði 18 mánuðir. Þannig hafa foreldrar aðeins 18 mánuði til að nýta 12 mánaða tökurétt fæðingarorlofs. Frá árinu 2012 hefur þetta tímabil verið 24 mánuðir og þar áður var það 36 mánuðir. Þannig hefur tímabilið verið stytt um helming á 8 árum. Röksemdarfærsla ráðherra fyrir þessari breytingu er að „foreldrar nýti rétt sinn til fæðingarorlofs á því tímabili frá því að barn fæðist og þangað til því býðst dagvistun.“ Miklir og langir biðlistar eru eftir dagvistun í Reykjavík, og alls ekki víst að 18 mánaða barn komist að. Enn fremur er óljóst hvernig frítökurétturinn tengist dagvistun barnsins, enda er tökurétturinn eftir sem áður aðeins 12 mánuðir, þó tímabil tökunnar styttist.
Ráðherra leggur enn fremur til að heimildir til yfirfærslu orlofstökurétts í tengslum við barnalög og barnaverndarlög verði rýmkaðar. Er þar um að ræða ófeðruð börn og foreldra sem geta ekki sinnt hlutverki sínu, eða sætir nálgunarbanni gagnvart öðru foreldrinu.
Að lokum eru lagðar til breytingar á stjórnsýslulegri umsýslu fæðingarorlofssjóður og tilkynningarskyldu fæðingarorlofstaka til vinnuveitenda. Þær eru þó minniháttar.
Drögin að frumvarpinu má nálgast hér að neðan, en þar má einnig skila inn umsögn um frumvarpið.
