Viðskiptaráð Íslands (VÍ) birti gær skýrslu sem ráðið sagði sýna fram á að uppsagnavernd opinberra starfsmanna sé ríkissjóði dýrkeypt þar sem ekki sé hægt að losa sig við „svarta sauði“. Áætlaði ráðið að kostnaður hins opinbera nemi á bilinu 30-50 milljörðum á ári vegna þessa. Sigríður Ingibjörg Ingadóttir, hagfræðingur BSRB, segir að hér sé þó um stórkostlega talnaleikfimi að ræða. Til dæmis megi halda því fram, með því að beita svipaðri aðferðafræði að matvælaverð hafi þrefaldast á Íslandi með tilkomu Viðskiptaráðs.
Sigríður gagnrýnir skýrslu Viðskiptaráðs, sem hún reyndar kallar skoðanagrein, harðlega í grein sem birtist hjá Vísi í dag.
Um kostnað hins opinbera vegna uppsagnaverndarinnar segir Sigríður að þessar tölur séu úr lausu lofti gripnar. Þarna sé miðað við 5-7 prósent af launakostnaði hins opinbera, sem VÍ segir að hægt væri að spara með því að afnema þessa ríku vernd.
„Mat þeirra á launakostnaði ríkis og sveitarfélaga er reyndar rúmum 40 milljörðum hærra en fjárlagafrumvarp ríkisins og fjárhagsáætlanir sveitarfélaga fyrir árið 2025 gera ráð fyrir en látum það liggja á milli hluta.“
Þarna sé VÍ í raun að giska að spara megi 5-7% af launakostnaði með því að afnema verndina. Þetta sé ekkert rökstutt heldur byggi á mati ráðsins. Vísað sé til rannsókna annarra ríkja varðandi ráðningarákvæði á almennum vinnumarkaði, ákvæði sem séu ekki sambærileg þeim aðstæðum sem ríkja á opinberum vinnumarkaði Íslands.
„Þessi meinti 30 til 50 ma.kr. kostnaður er því hugarleikfimi Viðskiptaráðs sem á ekkert skylt við raunveruleikann en vitnar helst til um fjörugt ímyndunarafl á skrifstofunni þeirra í húsi Samtaka atvinnulífsins.“
Eins birti VÍ merkilegt línurit um hlutfall opinberra starfsmanna. Þar sé því haldið fram að umsvif hins opinbera hafi fjórfaldast frá því að áminningarskyldan tók fyrst gildi árið 1954. Þessi framsetning er að mati Sigríðar „vægast sagt furðuleg“.
Fyrir það fyrsta sé ekki tekið tillit til þess að landsmönnum hefur frá 1954 fjölgað um 250 prósent. Á sama tíma hefur atvinnuþátttaka kvenna aukist gríðarlega, hlutfall eldri borgara hækkað og erlendum ríkisborgurum fjölgað mikið. Allt þetta hefur kallað á umfangsmeiri opinbera þjónustu. Til að bæta gráu ofan á svart fari VÍ rangt með fjölda opinberra starfsmanna. Ráðið segi að þriðjungur starfandi sé að vinna fyrir hið opinbera en hlutfallið er í raun fjórðungur.
Þessi meinta skýrsla byggi því á „órökstuddum kreddum en ekki raunveruleikanum“ og að í sama bragði megi benda á að matvælaverð hafi nær þrefaldast síðan íslensk fyrirtæki ákváðu að stofna VÍ. Þannig mætti hafa þá skoðun að kostnaði fyrirtækjanna vegna Viðskiptaráðs hafi verið velt beint út í verðlag.
Sigríður bendir á að það sé mikilvægt að beita gagnrýnni hugsun þegar draga á ályktanir. Þessi skýrsla VÍ sé skólabókardæmi um að varast beri að rekja þróun mála til ótengdra viðburða. Staðan í dag sé sú að það er mannekla í mörgum greinum opinberrar þjónustu, svo sem í heilbrigðiskerfinu og leikskólum.
„Því er velt upp í fullri vinsemd hvort þeim tíma sem varið er í ritun snepla eins og Viðskiptaráðs væri ekki betur varið í umönnun sjúkra og barna á vegum hins opinbera. Næga vinnu er að fá þar fyrir þá sem nenna að vinna.“
