Ólafur Stephensen, framkvæmdastjóri Félags atvinnurekenda, fjallar um orkukreppuna sem þjóðir heimsins standa frammi fyrir og ekki síst Íslendingar í aðsendri grein í Fréttablaðinu í dag. Segir hann að Íslendingar séu að súpa seyðið af aðgerðaleysi síðasta áratugs og sú staða sé að teiknast upp að Íslendingar þurfi að leggja sæstreng til Evrópu til að flytja inn rafmagn frekar en að selja það úr landi eins og umræðan hefur snúsist um.
Í greininni segir Ólafur að orkukreppan í Evrópu eigi sér fjölþættir skýringar og að þessi þróun hafi ekki farið framhjá Íslendingum.
„Mörgum hefur eflaust brugðið í brún þegar orkufyrirtæki fóru að hvetja til þess í haust að fólk sparaði heita vatnið, því að ekki væri víst að nóg yrði til af því í vetur. Í síðustu viku hafði Fréttablaðið eftir Guðlaugi Þór Þórðarsyni, umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra, að áralöng pattstaða vegna karps um rammaáætlun hefði reynzt Íslandi kostnaðarsöm á tímum vaxandi orkuskorts. Ráðherrann sagði í samtali við blaðið að rammaáætlun hefði verið stopp í níu ár. Á þeim tíma hefðu litlar rannsóknir verið stundaðar og nánast engin ný orkuöflun átt sér stað, “ skrifar Ólafur.
Eðli málsins samkvæmt sé það algjört stórmál fyrir íslenskt atvinnulíf að hér sé til nóg af endurnýjanlegri og öruggri orku og þá ekki síður fyrir heimilin í landinu. Rifjar hann upp orð Höllu Hrundar Logadóttur, orkumálastjóra, um að ef áform um fiskeldi ganga eftir hérlendis þá myndi skapast eftirspurn eftir heitu vatni sem næmi þörf allra höfuðborgarbúa í dag.
Segir Ólafur að framtaksleysi Íslendinga í orkumálum sé talvert ólíkari en það sem gerist í nágrannalöndum okkar, þar sem að þróunin hefur verið gríðarlega hröð og miklar framkvæmdir við vatnsafls-, jarðvarma-, vind- og sólarorkuvirkjanir.
„Í Noregi eru nýjar virkjanir teknar í notkun á ári hverju. Ríkisorkufyrirtækið Statkraft, landsvirkjun þeirra Norðmanna, áformar að taka 40 nýjar virkjanir í notkun árlega í þeim löndum þar sem fyrirtækið starfar – það er ný virkjun á níu daga fresti! Þetta gerist þótt umhverfisverndarsjónarmið séu ekki síður ríkjandi í Noregi en á Íslandi og bendir til að hér á landi ætti líka að vera hægt að finna lausnir. Á meðal nýrra virkjana Statkraft eru vind- og sólarorkuver og endur- og viðbætur við eldri vatnsaflsvirkjanir,“ skrifar hann.
Hann segir erfitt að halda fram þeirri mýtu að Ísland sé í fararbroddi í framleiðslu á endurnýjanlegri orku. Stórátak í orkuframleiðslu sé framundan til þess að Íslendingar haldi í samkeppnisstöðu sína auk þess sem stórbæta þurfi dreifikerfi landsins.
Þá segir Ólafur að það sé fráleitt að íhuga ekki raforkutengingar á milli Íslands og annarra landa.
„Síðastnefnda atriðinu hefur stundum verið stillt þannig upp að við værum eingöngu að framleiða orku til útflutnings ef lagðir yrðu sæstrengir á milli Íslands og nágrannalanda okkar. Sú staða er hins vegar að teiknast upp að við getum allt eins þurft á innflutningi raforku að halda. Ef Ísland og nágrannalöndin, til dæmis Noregur og Bretland, jafnvel Grænland, leggja saman í uppbyggingu nýrra virkjana endurnýjanlegrar orku um leið og lagðir væru sæstrengir gætu þau deilt raforku á milli sín eftir þörfum og aðstæðum, aukið sveigjanleikann og stórbætt orkuöryggið,“ skrifar hann.
Hann segir að í umræðunni um orkumál sé stundum eins og þessar bláköldu og aðkallandi staðreyndir, að hans mati, séu alls ekki uppi á borðinu.
„Við verðum að taka höfuðið upp úr sandinum og horfast í augu við að í okkar álfu þarf að finna lausnir á orkukreppunni og efla orkuöryggið. Ísland hefur margt að gefa og líka ýmislegt að þiggja í þeirri viðleitni.“
