Fyrir rúmum tveimur árum urðu ummæli Bjarna Benediktssonar um hátt bjórverð á börum að fréttaefni. Bjarna blöskraði þá verð bjórverð á bar Nordica-hótelsins og skrifaði á Facebook-síðu sína:
„Á Nordica-hótelinu keypti ég hálfslítra Tuborg Classic um helgina. Hann kostar í ÁTVR, með smásöluálagningunni, 379 kr. samkvæmt vefsíðunni. Sami bjór af krana kostaði 1.400 kr. á hótelinu. Það er 270% yfir smásöluverði ÁTVR. Konan sem afgreiddi mig samsinnti um að þetta væri hátt verð, en taldi það þó ekki það hæsta í borginni.“
Veitingamenn benda hins vegar á að áfengisgjald vegur afar þungt í verðlagningu á áfengi. Í nýju fjárlagafrumvarpi kemur fram að fyrirhugað er að hækka áfengis- og tóbaksgjald um 2,5% um áramótin. Hækkunin kemur veitingamönnum ekki á óvart en þeim svíður hún sárt.
„Í janúar á hverju ári hækka aðföng hjá veitingamönnum um 3-5%, fer eftir gengisþróun, verði á mörkuðum og öðrum óvissuþáttum – og svo eru það áfengisgjöldin. Það er bara þannig að verð á áfengi á börum á Íslandi er fyrir löngu komið að sársaukamörkum. Það er ekki endalaust hægt að velta þessu út í verðlagið, þessum stöðugu hækkunum. Ég tala nú ekki um núna þegar laun hækka, leiga hækkar, Covid – þetta er ekki hægt,“ segir Jón Bjarni Steinsson, sem rekur Pablo Discobar og Dillon.
Jón Bjarna grunar að fólk geri sér ekki almennilega grein fyrir því hvað áfengisgjald vegur þungt í verðinu en það er lagt á í hlutfalli við alkóhólinnihald. Jón Bjarni nefnir nokkur dómi sem lýsa stöðunni: „Þú ert að kaupa áfengi fyrir 50 til 100 milljónir á ári þá finnur þú mikið fyrir þessu. Áfengisgjöld eru á eftir launakostnaði hæsti kostnaðurliðurinn hjá börum á Íslandi, þau vega þyngra en innkaup á vörum. Ég held að fólk almennt geri sér enga grein fyrir þessu. Áfengisgjöldin ein og sér, ekki vaskurinn, heldur bara áfengisgjöldin, þau eru af einum 30 lítra bjórkút rétt tæpar 11 þúsund krónur. Þegar ég helli bjór í glas hjá viðskiptavini þá eru bara áfengisgjöldin ein og sér 180 krónur. Fyrir utan það þarf ég að kaupa bjórinn inn, borga starsfólki laun, borga húsaleigu, allan rekstrakostnað. Þetta er galið,“ segir Jón Bjarni og bendir á að áfengisgjald af eins lítra flösku af 40% vodka sé hvorki meira né minna en 6.000 krónur.
„Þetta kom ekkert á óvart, þeir gera þetta á hverju ári, þetta er öruggur tekjustofn og það vantar alltaf peninga. En það sem er svo sérstaklega sárt fyrir veitingamenn núna er að við erum í mánuði 21 í Covid-takmörkunum, sem segir okkur að þeim er alveg sama um þessa starfsemi, okkur svíður þetta sérstaklega núna,“ segir Jón Bjarni, en veitingamenn mega ekki eiga von á neinum sérstökum ívilnunum frá stjórnvöldum á næstunni. Barir mega aðeins hafa opið til kl. 11 á kvöldin.
„Ég er að borga út laun í dag, fólki í hlutastörfum sem hefur misst fullt af vöktum og það eru að koma jól. Það heyrist ekkert í stjórnvöldum, það eina sem gerist er að það kemur fjárlagafrumvarp og maður kíkir, eru þeir ekki örugglega að hækka áfengisgjaldið?Jú, þeir eru að því!“
Hækkun á áfengis- og tóbaksgjaldi hefur víða verið gagnrýnt í dag. Á Twitter segir útvarpsmaðurinn Heiðar Austmann:
„Veitingageirinn er á köðlunum en það á SAMT að hækka gjöld og skatta um áramótin. Bensín, bifreiðagjöld, áfengi og tóbak meðal annars að hækka. Já og þetta. Lögð verður til 2,5% hækkun á sérstöku gjaldi til Ríkisútvarpsins í samræmi við forsendur fjárlagafrumvarps fyrir 2022. LOL“
Veitingageirinn er á köðlunum en það á SAMT að hækka gjöld og skatta um áramótin. Bensín, bifreiðagjöld, áfengi og tóbak meðal annars að hækka. Já og þetta. Lögð verður til 2,5% hækkun á sérstöku gjaldi til Ríkisútvarpsins í samræmi við forsendur fjárlagafrumvarps fyrir 2022. LOL pic.twitter.com/ESwh7KAIpc
— Heiðar Austmann (@haustmann) November 30, 2021
Stefán Máni rithöfundur bendir á að aukin skattheimta á áfengi, tóbak og bensín sé lágtekjuskattur sem skipti ekki máli fyrir fólk með háar tekjur:
Aukin skattheimta á áfengi, tóbak og síðast en ekki síst bensín er lágtekjuskattur. Fyrir fólk með háar tekjur skiptir þetta engu máli.
Og lágtekjufólk hefur ekki efni á kaupa sér rafbíl. Hingað til hafa rafbílar aðallega verið keyptir sem dýr leikföng eða annar eða þriðji bíll
— Stefán Máni (@Stefan_Mani_) December 1, 2021
Í leiðara Fréttablaðsins í dag segir Aðalheiður Ámundadóttir, fréttastjóri blaðsins, að samstarf VG og Sjálfstæðisflokksins dragi að sumu leyti fram það versta úr báðum flokkum:
„Frjálslyndi Sjálfstæðismanna víkur fyrir forræðishyggju VG og kapítalisminn í Sjálfstæðisflokknum jarðar áhuga Vinstri grænna á félagslegu réttlæti, heilsu- og umhverfisvernd. Í miðjunni stendur Framsókn, samnefnari helstu bresta samstarfsflokkanna, með pálmann í höndunum og þarf hvergi að gefa eftir.“
Aðalheiður tekur í sama streng og Stefán Máni, þessar hækkanir komi verst niður á þeim sem verst standa:
„Allir vita að þetta óumbeðna uppeldi kemur harðast niður á þeim sem verst standa í þjóðfélaginu: fátækum, fólki með fíknivanda og alkóhólistum. Þar sem Vínbúðin er ekkert annað en sælkeraverslun með munaðarvörur, beina hinir veikustu viðskiptum sínum í auknum mæli til bensínstöðva þar sem rauðsprittið er selt. Það er allur árangurinn af uppeldinu.“
Aðalheiður bendir jafnframt á að á meðan áfengisgjald hækkar séu framlög ríkisins til SÁÁ ekki hækkuð.
