„Loforð sem fasteignaeigendum voru gefin í upphafi málsins hafa því verið að engu höfð, sem er forkastanlegt, svo fastar sé ekki kveðið að,“ segir í leiðara Morgunblaðsins í dag. Leiða má líkum að því að þar haldi Davíð Oddsson, ritstjóri blaðsins, á penna.
Í leiðaranum skrifar Davíð um snjóflóðið sem féll á Flateyri í síðustu viku og olli miklu tjóni. Eftir flóðið hafa spurningar vaknað um ofanflóðasjóð og þá fjármuni sem áttu að vera eyrnamerktir sjóðnum til uppbyggingar snjóflóðavarna en voru notaðir í annað. Mjög hefur dregist að ljúka uppbyggingu varnargarðanna, en í upphafi gerðu áætlanir ráð fyrir að henni myndi ljúka árið 2010. Því var svo frestað til 2020 en enn er mikið verk óunnið.
Í leiðaranum rifjar Davíð upp snjóflóðið á Flateyri árið 1995 en þá var Davíð sem kunnugt er forsætisráðherra landsins. Hann segir að í kjölfar síðasta snjóflóðs, í liðinni viku, hafi verið rifjuð upp viðbrögð þáverandi stjórnenda landsins – þar á meðal hans sjálfs – eftir snjóflóðið 1995.
„Þeir gáfu loforð um að stofnað yrði til þess að hefja þegar vandaðan undirbúning og svo að tryggja í senn lagaramma og fjármuni til að gera stórfellt átak í snjóflóðavörnum landsins. Markmiðið væri að gera afgerandi breytingar til batnaðar og draga sem frekast væri fært úr snjóflóðaógninni. Og helst að koma í veg fyrir verstu áhrif þessara tegunda náttúruhamfara á þær byggðir landsins sem væru útsettar.“
Davíð segir að gengið hafi verið í þessi mál af festu og samstaða flokka hafi verið góð. Allir hafi lagst á eitt um mikilvægi þess að ráðast í uppbyggingu snjóflóðavarna. „Og á það var einnig minnt að átaki af þessu tagi fylgdi óhjákvæmilega að landsmönnum væri sendur reikningurinn og eins hitt að þótt þeir væru að vonum þreyttir á hversu mikill kostnaður væri hengdur á fasteignir þeirra, þá var velvildin og samkenndin svo rík í þessu máli að varla nokkur maður fann að þessu viðbótargjaldi.“
Davíð segir að í framangreindri yfirferð hafi þess verið getið að þegar hefði 21 milljarði króna að núvirði verið varið til verkefnsins. Annað eins þyrfti til að ljúka verkefninu að fullu.
„Allt virtist þetta gott og blessað. En umræðan hélt áfram og ekki voru allir þeir þættir sem nefndir voru í framhaldinu jafn ánægjulegir. Því var haldið fram af trúverðugum aðilum að í rauninni væri búið að innheimta af húseigendum landsins þann 21 milljarð sem vantaði til að klára verkið! Þeir peningar stæðu þó ekki ónotaðir í hirslum Ofanflóðasjóðs heldur væri búið að eyða þeim að geðþótta yfirvalda! Meðal annars hefði þeim verið varið til að moka í holur við fjárlagagerð!“
Davíð segir að loforð sem fasteignaeigendum voru gefin á sínum tíma hafi því verið höfð að engu. „Sem er forkastanlegt, svo fastar sé ekki kveðið að. Og það sem enn verra er að víða býr fólk við alvarlega hættu, sem hægt hefði verið að bægja í burtu eða draga verulega úr ef stjórnvöld hefðu haldið því striki sem dregið var í upphafi með góðri samstöðu þingheims og byggt var á ríkri samkennd þjóðarinnar.“
Davíð segir að vel megi vera að einhver búi yfir vitneskju um það hvers vegna þetta mikilvæga mál hafi verið svona illa afvegaleitt. „Og þá jafnframt hverjir hafi stýrt þeim verknaði. En sú vitneskja er örugglega ekki almenn. Langflestir hafa verið í góðri trú.
Það er þýðingarmikið að þingmenn gangi þegar í stað fast eftir því að fá upplýst hvers vegna brugðið var út af eindregnum vilja þings og þjóðar til nauðsynjaverka og fest hafði verið í lög sem ekki mátti misskilja.
Standi þingmenn sig þar eins og sjálfsagt er að ætla, mega þeir ekki láta setja sig í eilífðarbið eftir skýrslum um málið, sem reynist svo, eins og svo margar slíkar, götóttar og gallaðar, en samt látnar duga sem endapunktur máls. Með öllu þessu verður auðvitað fylgst.“
