Fáir höfundar hafa skrifað ævisögur af jafn miklum þrótti og innlifun og austurríski rithöfundurinn Stefan Zweig. Nokkrar þeirra hafa komið út í íslenskri þýðingu og má þar nefna ævisögur Maríu Stúart og Maríu Antoinette og á síðasta ári kom út ævisaga Erasmusar í þýðingu Sigurjóns Björnssonar. Nýlega kom svo þessi bók, Balzac, sem Sigurjón þýðir einnig.
Ævisaga Balzac var síðasta bók Zweig og þótt hann hafi ekki fyllilega lokið við hana ber hún þess ekki mikil merki. Á fáeinum stöðum má þó finna endurtekningar og jafnvel mótsagnir. Bókin er gríðarlega skemmtileg aflestrar og skiptir þar mestu afburða stílgáfa höfundar. Zweig heillar lesandann með frásagnargleði sinni og sérlega tilþrifamiklum stíl sem einkennist af flugeldasýningum. Hún er sneisafull af afar skemmtilegum myndrænum lýsingum, eins og þegar Zweig segir um Balzac: „Hann talaði í síbylju og án þess að stansa og slöngvaðist eins og fallbyssukúla inn í hvert samkvæmi.“ Sannarlega hressileg lýsing!
Eins og iðulega á við í ævisögum Zweig þá er hann afar hrifinn af viðfangsefni sínu og dregur ekki úr lýsingum. Hann á til að ýkja stórlega, en um leið afar skemmtilega, eins og þegar hann segir viljakraft Balzac hafa verið svo mikinn að hann ekki hafa átt sinn líka eftir að Napóleon var allur. Zweig reynir þó engan veginn að fela hina mörgu galla Balzac, enda veit hann að það eru einmitt gallarnir sem gera okkur að manneskjum. Á köflum bregður Zweig sér í hlutverk umvöndunarsams skólastjóra og les yfir hausamótunum á Balzac fyrir að hafa gerst sekur um bókmenntalegan sóðaskap. Á tímabili var Balzac ansi stórtækur og stal sögum annarra, breytti þeim og eignaði sér. Þetta þykir Zweig vitaskuld ekki vera til eftirbreytni.
Balzac átti áhugaverða ævi, var gríðarlega afkastamikill höfundur sem lifði fyrir vinnu sína. Hann átti alla tíð í miklu basli í fjármálum, og gat sjaldnast öðrum um kennt en sjálfum sér. Samt lærði hann aldrei af mistökum sínum og fór ætíð úr einni skuldasúpunni í aðra.
Í bók sinni dregur Zweig upp heillandi mynd af manni sem var á allan hátt stór í sniðum og ólíkur öllum öðrum. Skruddu er þakkað fyrir útgáfu þessarar bókar. Það er hrein unun að lesa texta Zweig sem Sigurjón Björnsson þýðir glæsilega.
