„Fáum við í alvöru betra fólk út úr fangelsunum með því að fækka fagmönnum sem starfa við þau?“ spyr Guðmundur Ingi Þóroddsson, formaður Afstöðu, félags fanga á Íslandi í aðsendri grein á Vísi í dag er nefnist Færri fagmenn en betri fangar?
Tilefnið er að einn sálfræðinga Fangelsismálastofnunar hefur sagt upp störfum og segir Guðmundur það staðfest að enginn verði ráðinn í hans stað, þrátt fyrir fögur fyrirheit stjórnvalda um að efla til muna geðheilbrigðisþjónustu fanga:
„Á sama tíma fékk einn félagsráðgjafi ekki áframhaldandi ráðningu. Fækkun í starfsliði Fangelsismálastofnunar kemur til vegna hagræðingarkröfu dómsmálaráðuneytis og eftir standa tveir sálfræðingar á skrifstofu Fangelsismálastofnunar og einn sálfræðingur í stöðu meðferðarfulltrúa í fangelsinu að Litla-Hrauni, og þá eru tveir félagsfræðingar með aðsetur á Seltjarnarnesi.“
Guðmundur vitnar síðan í orð dómsmálaráðherra sem sagði fyrir þremur mánuðum:
„Með aðstoð fagmanna fáum við betra fólk út úr fangelsunum en gekk þangað inn.“
Hann rifjar einnig upp orð Páls Winkels, fangelsismálastjóra þegar tilkynnt var um stofnun þverfaglegs geðheilbrigðisteymis fanga fyrir þremur mánuðum:
„Þetta mun koma íslenska fangelsiskerfinu endanlega inn í 21. öldina.“
Í fyrra blés ríkisstjórnin í herlúðra þegar tilkynnt var um að heilbrigðisþjónusta og sálfræðiþjónusta fanga yrði stórbætt í kjölfar kolsvartrar skýrslu pyntingarvarnarnefndar Evrópuráðsins.
Alls þrír sálfræðingar höfðu fram að því sinnt öllum föngum hér á landi undanfarin ár en enginn geðlæknir hefur starfað í íslensku fangelsi síðan árið 2013:
„Pyntinganefnd Evrópuráðsins gagnrýndi ástandið í geðheilbrigðismálum fanga harðlega í skýrslu eftir heimsókn sína til Íslands snemma í fyrra og er geðheilbrigðisteymið sem áður var nefnt svar við þeirri gagnrýni. Í aðgerðaráætlun stjórnvalda vegna skýrslu Pyntinganefndarinnar segir geðheilbrigðisteymið muni starfa við hlið og í nánu daglegu samstarfi við sálfræðinga og félagsráðgjafa Fangelsismálastofnunar. Í sömu aðgerðaráætlun stjórnvalda var lögð áhersla á að hugað verði sérstaklega að meðferðaráætlun fyrir hvern fanga sem kemur til afplánunar og að gera þurfi skýran greinarmun á því þeirri áætlun og áhættumati sem sálfræðingar Fangelsismálastofnunar framkvæma og svo þeirri sérhæfðu heilbrigðisþjónustu sem geðheilsuteymið mun sinna,“
segir Guðmundur og spyr hvernig fara eigi að því að gera betur þegar verið sé að fækka fagfólki:
Heilbrigðisráðherra lofaði því í desember að geðheilbrigðisþjónusta fanga hér á landi yrði með því besta í heimi:
„Með auknum fjármunum og því skipulagi sem hér hefur verið ákveðið munum við færa geðheilbrigðisþjónustu í íslenskum fangelsum til þess sem best þekkist. Þessi niðurstaða er afrakstur metnaðarfullrar samvinnu heilbrigðis- og dómsmálaráðuneyta undanfarna mánuði þar sem kapp hefur verið lagt á að koma þessari þjónustu í horf sem er ekki aðeins viðunandi, heldur þannig að við getum verið stolt af,“
sagði Svandís Svavarsdóttir heilbrigðisráðherra í desember þegar samningur var undirritaður við Sjúkratrygginga Íslands og Heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins. Framlög til heilbrigðisþjónustu við fanga voru aukin umtalsvert í fyrra, þegar 55 milljónir voru eyrnamerktar í geðheilbrigðisþjónustu fanga og aðrar 70 fyrir árið 2020, en talið er að allt að 75% fanga hér á landi glími við geðheilbrigðisvandamál.
Sjá einnig: Heilbrigðisþjónusta íslenskra fanga efld til muna eftir athugasemdir pyntingarvarnanefndar Evrópuráðsins
Sjá einnig: Enginn sálfræðingur heimsótt fangelsið frá árinu 2015
Sjá einnig: „Fangelsin okkar eru geymsla“
