Í grein sem Sigurður Þorri Gunnarsson útvarpsmaður á K100 tók saman og Hrannar Atli Hauksson myndskreytti og birtist á hinsegindagar.is, fjallar Siggi um hvernig tónlistin getur verið baráttutól. Baráttutól til að vekja athygli á ákveðnum málstað og kom boðskap á framfæri.
Einnig segir hann sögu þriggja samkynhneigðra tónlistarmanna, Labi Siffre, Sylvester og Dusty Springfield. Auk þess að raða lögum í tvo lagalista, Hinsegin hetjur og Hinsegin partý.
Tónlist er mögnuð. Hún getur kætt okkur, róað okkur, gert okkur sorgmædd, glætt okkur lífi, styrkt okkur og svo framvegis. Hún er líka áhrifaríkt baráttutól til þess að vekja athygli á ákveðnum málstað og koma boðskap á framfæri. Hinsegin samfélagið hefur í gegnum tíðina átt sér sterka fulltrúa á tónlistarsviðinu sem hafa þrátt fyrir fordóma og mótlæti slegið í gegn á heimsvísu, eins og þá Freddie Mercury og Elton John. Það hefur einnig átt sína baráttu- og gleðisöngva sem ýmist hafa verið samdir sérstaklega með samfélagið í huga eða lögin einfaldlega notuð í baráttunni eins og lag Gloriu Gaynor„I will survive.“ Það væri hægt að skrifa heilt blað um popptónlist og hinsegin baráttuna enda er af nægu að taka og lögin sem hægt væri að skrifa um ótal mörg. Hér verður hins vegar saga nokkurra einstaklinga sögð; einstaklinga sem eru kannski ekki eins þekktir í dag og þeir ættu að vera en settu sitt mark á popptónlist tuttugustu aldarinnar þrátt fyrir mótlæti.
https://open.spotify.com/user/v6kd9spmeiwrn6mbz7lwpb3jl/playlist/1Wr53wF8wy0y8bnGCwEN5n?si=kMK3wAhWTiezwKQanek7PQ
Sagan af Labi Siffre, „It Must Be Love“ og „(Something Inside) So Strong“
Árið 1989 gaf Siffre út lagið „(Something inside) So Strong“ þar sem hann segir grímulaust frá því misrétti sem hann hefur verið beittur sem svartur samkynhneigður maður í gegnum tíðina. Fyrstu línur lagsins eru einkar áhrifamiklar: „the higher you build your barriers the taller I become.“ Siffre sagði í viðtali við BBC árið 2014 að það hefði runnið upp fyrir honum eftir að hann skrifaði þessar línur á blað að hann væri að semja lag um sjálfan sig. „Frá því að ég uppgötvaði að ég væri samkynhneigður í kringum fjögurra ára aldurinn, löngu áður en ég átti eftir að heyra orðin hómófóbía eða samkynhneigð, hef ég upplifað hatrið frá samfélaginu þar sem mér var sagt að ég væri vondur ógeðslegur pervert, vegna þess að ég væri svartur og samkynhneigður,“ sagði Siffre. Þegar hann var spurður út í stöðuna í dag sagðist hann hafa komist að því að mannréttindi og góðir hlutir væru eins og kastljós: þeir færðust til.
„Góðir hlutir gerast, færast svo til, og slæmir hlutir koma í þeirra stað. Frá mínum bæjardyrum séð er aðeins of snemmt að halda því fram að allt hafi breyst. Það er of seint að strjúka burt það sem sumir mundu kalla biturð en ég mundi kalla réttláta tilfinningasemi. Örið sem mun aldrei hverfa. Mér mun aldrei, sem samkynhneigðum manni og svörtum manni, líða vel í heimalandi mínu. Mér líður betur. Ég gifti mig og það er frábært.“
„You Make Me Feel (Mighty Real)“ og Sylvester, drottning diskósins
Hinum megin við Atlantshafið var annar svartur samkynhneigður maður á svipuðum aldri sem hafði einnig mikil áhrif á mannréttindabaráttu hinsegin fólks. Sylvester James Jr. var fæddur árið 1947 í Los Angeles í Bandaríkjunum. Sylvester hafði unun af að syngja og söng með gospelkór í kirkjunni sinni. Hann var aðeins 13 ára gamall þegar hann lenti á götunni eftir að hafa verið rekinn af heimili sínu og úr kirkjunni vegna þess að upp komst að hann væri samkynhneigður. Unglingsár hans voru ævintýri líkust en hann fann sér skjól meðal homma, dragdrottninga, klæðskiptinga og trans fólks í Los Angeles. Hann var 22 ára þegar hann flutti til fyrirheitna landsins, San Francisco, og hjólin fóru að snúast fyrir alvöru hvað varðar tónlistarferil hans. Sylvester átti eftir að túra um með dragdottningum og taka þátt í nokkrum hljómsveitum áður en hann skrifaði undir plötusamning árið 1977 og gaf út sína fyrstu sólóplötu. Ári síðar sprakk hann svo út sem ódauðleg diskódrottning þegar platan Step II kom út en hún innihélt meðal annars diskósmellinn „You Make Me Feel (Mighty Real).“
Auk þess að vera opinberlega samkynhneigður ögraði Sylvester hvers kyns hugmyndum um kyn og kyngervi. Hann var því á einhvern hátt kynsegin löngu áður en það hugtak varð til. Joshua Gamson, sem ritaði ævisögu Sylvester, sagði að þegar hann tók viðtöl við samferðamenn hans hefðu þeir ýmist talað um Sylvester sem hann eða hana. Stundum hafi Sylvester verið karlmaður, stundum dragdrottning, stundum eitthvað allt annað. Sylvester lést árið 1988 af völdum alnæmis en hann varði síðustu árum sínum sem talsmaður fyrir hin ýmsu HIV/alnæmissamtök og barðist fyrir meiri fræðslu og minni fórdómum auk þess sem hann safnaði miklum fjárhæðum fyrir málstaðinn. Eitt af síðustu skiptunum sem hann kom opinberlega fram var þegar hann leiddi pride-gönguna í San Francisco árið 1988, í hjólastól, rétt fyrir andlát sitt. Eitt sinn á Sylvester að hafa sagt uppi á sviði:
„Fólki finnst við skrýtin núna en það á eftir að læra.“
Sem betur fer hefur þetta, að minnsta kosti að hluta til, ræst. Heimurinn er betri í dag en þegar hann stóð í stafni og ruddi brautina.
Innri átök Dusty Springfield og ástarsamband í felum
Mary O‘Brian, betur þekkt sem Dusty Springfield, var án efa ein þekktasta söngkonan frá Bretlandi á tuttugustu öld. Vinsældir hennar voru hvað mestar á sjötta og sjöunda áratugnum og flestir þekkja flutning hennar á laginu „Son of a Preacher Man“ sem kom út árið 1968. Ævi hennar var þyrnum stráð en hún átti við mikla áfengisfíkn að stríða auk þess sem hún skaðaði sjálfa sig ítrekað. Í ævisögum sem ritaðar hafa verið um Springfield hefur meðal annars komið fram að hún hafi stöðugt óttast hvaða áhrif það myndi hafa á feril hennar ef upp kæmist að hún væri lesbía. Hún kom óbeint út sem tvíkynhneigð í viðtali árið 1970 þar sem hún sagði frá ótta sínum við þær staðalmyndir sem lesbíur höfðu:
„Ég þoldi ekki tilhugsunina um að einhver myndi líta á mig sem stóra karlmannlega konu. Ég veit það þó að ég get jafn auðveldlega heillast af karli og konu.“
Í viðtali árið 1978 sagði hún að hún vildi ekki láta setja neinn merkimiða á sig og að hún sveiflaðist á milli þess að vera með konum og körlum. Þar sagði hún enn fremur að hún vildi vera gagnkynhneigð en gæti hreinlega bara ekki elskað karlmann sem væri þó hennar markmið – að geta elskað karlmann. Það er greinilegt að Springfield átti í miklum innri átökum. Þrátt fyrir það sýndi hún mikið hugrekki að ræða þessi mál opinberlega á tímum þar sem kynhneigð poppstjarna var yfirleitt ekki rædd opinberlega og orðrómur um samkynhneigð gat lagt feril fólks í rúst.
Ferill Springfield tók mikla dýfu á áttunda og níunda áratugnum. Árið 1989, um tveimur áratugum eftir að hún var hvað vinsælust, gaf hún út plötu sem átti eftir að glæða feril hennar nýju lífi. Á þeirri plötu er að finna lag sem sem fjallar um eitthvað sem margir tengja við – ástarsamband í felum þar sem annar aðilinn vill ekki segja frá því opinberlega. Lagið heitir „In Private“ og það má velta því fyrir sér hvort þar sé fjallað um ástarsamband aðila af sama kyni þar sem annar aðilinn er ekki tilbúinn að koma út. Lagið var líka samið fyrir Springfield af dúettinum Pet Shop Boys, sem lengi hefur verið tengdur hinsegin senunni, en annar helmingur hans, Neil Tennant, er opinberlega samkynhneigður. Þeir stýrðu einnig upptökum á laginu.
Brautryðjendur í poppi
Hér höfum við kynnst þremur mögnuðum og ólíkum persónum sem allar eiga það sameiginlegt að hafa verið hinsegin og poppstjörnur. Aktívistinn sem barðist gegn misrétti sem á einhvern hátt kostaði hann frægð og frama, drottningin sem notaði mótlætið í lífinu til þess að styrkja sig og var sama um hvað öðrum fannst og söngkonan sem barðist gegn því hver hún var í raun og veru þannig að það kostaði hana heilsuna. Það má segja að þau séu öll á sinn hátt hinsegin ofurhetjur sem ruddu brautina fyrir þá sem komu á eftir; gerðu það allavega örlítið auðveldara að vera hinsegin og opinber persóna en snertu líka líf þúsunda hinsegin fólks með tónlist sinni og fræddu samfélagið. Hægt væri að telja upp ótal fleiri dæmi um hinsegin manneskjur sem með tónlist sinni tóku þátt í að ryðja þessa braut á sjöunda, áttunda og níunda áratugnum. Hvort sem það eru Village People sem sungu um draumaland samkynhneigðra í vestri árið 1978, Andy Bell í Erasure sem bað um meiri virðingu í laginu „A Little Respect“ árið 1988, Holly Johnson sem söng um frjálslegt kynlíf með Frankie Goes To Hollywood í laginu „Relax“ árið 1983, Jimmy Sommerville sem sagði sögu hinsegin unglingsins sem þráði að komast í frjálslyndari faðm stórborgarinnar í „Smalltown Boy“, eða George Michael sem söng um raunverulegt frelsi í „Freedom 90“ svo nokkur lög séu nefnd.
