Hvað gerðist á Íslandi í fyrri heimsstyrjöld? Vissulega má hún sín lítils miðað við alla hillumetrana sem hafa verið skrifaðir um þá seinni, og þó breytti hún öllu. Í byrjun árs 1914 var Ísland fátæk hjálenda í Danaveldi með takmarkað lýðræði, en undir lok árs 1918 var það frjálst og fullvalda ríki þar sem almúgafólk og meira að segja konur (þó einungis yfir fertugu) höfðu kosningarétt, sem átti sitt eigið skipafélag og stóð í viðskiptum við jafnt Bretaveldi sem Bandaríkin.

Sagnfræðingar rembast nú við að tengja Íslandssöguna við umheiminn í stað þess að líta á hana sem aðskilið fyrirbæri. Þegar siðmenningin fór fjandans til, eftir Gunnar Þór Bjarnason, er ágætis eins bindis verk um stríðið sjálft, en verðmætin felast þó fyrst og fremst í íslenska vinklinum sem varla hafa verið gerð jafn góð skil. Við lærum að Evrópa var kölluð Norðurálfa í blöðum þá og það er heillandi að lesa um heimsborgina Reykjavík eins og hún var fyrir heimsstríð og áfengisbann, með túrisma og verslunarmagasín á mörgum hæðum.

Og einmitt vegna þess hve lítið gerðist hér miðað við hvað síðar varð er hægt að teygja þræðina alla leið, svo sem með sögu kaupmannsins Braun sem rak hér verslun og fór síðan í þýska herinn en sneri aftur til Íslands að stríði loknu. Ekki er síður áhugavert að fá sögu Vestur-Íslendinga af vígvöllum fyrri heimsstyrjaldarinnar sem stundum er rakin í smáatriðum, enda höfðu ekki jafn margir Íslendingar verið undir vopnum síðan á Sturlungaöld.

Vafalaust gera vefir á borð við timarit.is mönnum auðveldara fyrir að leita í gömlum blöðum, enda eru blaðagreinar farnar að verða meira áberandi í fræðibókum og er það vel. Nóg vinna er samt að vinsa úr og skrifa samfelldan og skemmtilegan texta, en það hefur Gunnar einmitt gert.

Hann tekur bókmenntirnar einnig fyrir, líklega er þekktustu lýsingu á stríðinu hérlendis að finna hjá Halldóri Laxness en tekið er fram að sú sé ekki alls kostar rétt. Athygli vekur að Halldór orti á sínum tíma lofkvæði um Vilhjálm keisara, en að nasismanum undanskildum virðist engin hugmyndastefna á 20. öld hafa verið svo slæm að Laxness aðhylltist hana ekki einhvern tímann.

Útlit og frágangur eru til fyrirmyndar, ekki síst vegleg heimildaskrá sem gerir bókina handhæga jafnt sem áhugaverða.
Gunnar rekur einnig nýlegar kenningar erlendra fræðimanna á borð við Niall Ferguson og Christopher Clark, sem eru flestir á því að stríðið hafi ekki aðeins verið ónauðsynlegt heldur algert óhapp. Þeim mun heldur er það víti til varnaðar.