Ingólfur Gíslason gerir upp menningarárið 2015: Múslimafóbía, Kynleikar og twitterfjölskyldan í ljóðlist
Í menningarannál ársins sem birtist í áramótablaði DV 29. desember verður stiklað á stóru og rifjað upp það helsta sem átti sér stað í lista- og menningarheiminum á árinu sem er að líða. Leitað var til fimmtán álitsgjafa úr ýmsum kimum íslensks menningarlífs við gerð samantektarinnar. Daglega frá jólum og fram yfir þrettándannn munu vangaveltur álitsgjafanna birtast í heild sinni á menningarsíðu DV.is. Þar líta þeir yfir árið, rifja upp það markverðasta og eftirminnilegasta í íslensku listalífi árið 2015 og greina stöðuna í menningunni í árslok.
Hvað þótti þér eftirminnilegasta listaverk ársins 2015?
Eftirminnilegasta einstaka verkið er verk sem ég hef reyndar ekki séð með eigin augum, en hef þó notið og brotið heilann um gegnum streymi samfélagsmiðla, rásar eitt og sjónvarpsfrétta en það er framlag Íslands á Feneyjartvíæringnum, Fyrsta moskan í Feneyjum, eftir Christoph Büchel. Íslendingar vilja hvorki útlendinga né mosku í Reykjavík svo við sendum útlending með mosku til Feneyja. Þar var henni var auðvitað snarlega lokað af heilbrigðiseftirlitinu eða ríkisendurskoðun, vegna ótta við múslima. En þarna fengum við enn og aftur innsýn í múslimafóbíu gömlu Evrópu.
Hvað þótti þér markverðast í menningarlífinu á Íslandi á árinu?
(gott eða slæmt, viðburður, atvik, bransafrétt, trend, nýliði, listræn átök, menningarpólitísk ákvörðun eða hvað sem þér dettur í hug)
Mér finnst ótrúlegur kraftur í ungum listamönnum á Íslandi, miðað við efni og aðstæður. Í myndlistinni hefur Gallerí Ekkisens verið frjór vettvangur margra góðra sýninga. Einnig mætti nefna Kynleikasýninguna í ráðhúsi Reykjavíkur, ögrandi sýning ungra listakvenna sem vakti gamalkunna hneykslan og setti tóninn fyrir hina eilífu er-þetta-nú-list umræðu og væl borgaralegra dagblaða vegna meints kostnaðar við list í samfélaginu. Eiginlega náði lágkúran eftirminnilegu þroti í meinfýsinni umfjöllun Fréttablaðsins um þessa sýningu. Það var svo gleðilegt að almenningsálitið snerist listinni í vil um daginn þegar þjóðin ræddi hina ýmsu fleti á Almari sem var nakinn í kassanum.
Annað sem við ættum að taka eftir er listfengi íslensku „twitterfjölskyldunnar“, unga fólksins sem leikur sér að íslenskunni, í formi og efni, og krossfaldar hana við ensku með dásamlegri útkomu, í samfelldu streymi ljóðrænna athugasemda um lífið og tilveruna. Líklega myndi forseti samræmdu prófana lítið botna í þessu. En þessu tengt verður að nefna grósku í ljóðum því allnokkur skáld leika lausum hala á twitter á milli þess sem þau gefa út bækur, til dæmis Þórdís Gísladóttir, Eydís Blöndal, Halldór Halldórsson. Kannski eru þetta dauðahryglur íslenskunnar en líklega er hún bara að komast á orgasmískt stig, sem verður vonandi viðvarandi.
Hvað finnst þér hafa einkennt menningarlífið/ -umræðuna á Íslandi árið 2015?
Almenn opinber menningarumræða er grunn þegar hún er ekki beinlínis fáránleg, eins og þegar rætt er um starfslaun listamanna. Það er einhver heimskulegasta umræða sem hægt er að hugsa sér en er þó líklega háværasta umræðan hér á landi um listir yfirleitt. Andlega fátæktin ríkir mjög víða, og það má líka merkja af því niðurbroti á Ríkisútvarpinu sem stjórnvöld standa nú fyrir.
Því það er einmitt Rás Eitt sem er eini raunverulegi miðillinn fyrir menningarumræðu í landinu, sérstaklega fyrir bókmenntir og tónlist. Því miður hefur útgerðarauðvaldið drepið borgarlegan vettvang fyrir menningu, mig minnir allavega að stundum hafi verið eitthvað í Mogganum í gamla daga, til dæmis í Lesbókinni, en það er ekki lengur.
Kannski er ofansagt ekki endilega einkenni á þessu ári, heldur öllum árum. Það hafa svo inn á milli birst skemmtilegar greinar og pistlar, tweet og facebook stöður en vandinn er að þetta er svo slitrótt og ósamfellt, amatörískt. Amatörar geta verið frábærir, en það er ekki hægt að halda uppi stöðugri og frjórri umræðu nema að borga fólki fyrir það í fullu starfi.
Lestu fleiri ársuppgjör úr menningarlífinu:
Æsa Sigurjónsdóttir, listfræðingur.
Ingólfur Gíslason, ljóðskáld og stofnandi vefgallerísins 2015 er gildra.
Heiða Jóhannsdóttir, kennari í kvikmyndafræði við Íslensku- og menningardeild Háskóla Íslands.
Aude Busson, sviðslistakona.
Pétur Grétarsson, tónlistarmaður og umsjónarmaður Hátalarans á Rás 1.
Valur Antonsson, heimspekingur.
Katla Maríudóttir, arkitekt.
Njörður Sigurjónsson, dósent í menningarstjórnun við Háskólann á Bifröst.
Harpa Þórsdóttir, safnstjóri Hönnunarsafns Íslands.
Angela Rawlings, ljóðskáld.
Halldór Guðmundsson, rithöfundur og forstjóri Hörpu.
