„Mikil umræða hefur skapast um verðkönnun sem verðlagseftirlit ASÍ gerði í höfuðborgum Norðurlandanna fimm og birti í síðustu viku. Í þeirri könnun voru borin saman verð á 18 vörutegundum sem teljast til grunnþarfa á hefðbundnu heimili. Niðurstaðan var ótvíræð. Þessi tiltekna vörukarfa sem ASÍ setti saman var dýrust á Íslandi svo munaði tugum prósenta.“

Þetta segir í tilkynningu sem ASÍ sendi frá sér vegna könnunar sem gerð var fyrir skemmstu. Í henni var borið saman verð á matvælum í höfuðborgum Norðurlandanna og vöktu niðurstöðurnar athygli, ekki síst í ljósi þess að verðlag á Íslandi var tugum prósentum hærra en í samanburðarlöndunum.

Sjá einnig:  Sláandi niðurstöður: Sjáðu hvað matvælaverð er miklu hærra á Íslandi en hinum Norðurlöndunum

„Þessa könnun ASÍ hafa sumir verið að bera saman við rannsóknir Eurostat á vöruverði þar sem verið er að skoða mun fleiri vörutegundir í mismunandi tegundum verslana bæði í dreifbýli og þéttbýli. Í stuttu máli er um ólíka aðferðafræði að ræða. Niðurstöður Eurostat komu ASÍ ekki á óvart, þvert á móti voru þær tilefni verðkönnunar ASÍ,“ segir í tilkynningunni.

ASÍ bendir á að samkvæmt niðurstöðum Eurostat hafi matvara verið dýrust í Noregi af Norðurlöndunum. Ísland var þar með næst hæsta verðlagið, Danmörk í þriðja sæti, Svíþjóð þar á eftir og loks Finnland með lægsta verðið. „Þetta rímar ágætlega við niðurstöður verðkönnunar ASÍ. Aðal munurinn er sá að í rannsókn Eurostat er verð á matvöru í Noregi hærra en á Íslandi.“

Að sögn ASÍ geta ýmsar ástæður verið fyrir þessu. Bent er á að í vörukörfu ASÍ voru einungis undirstöðu matvörur eins og kjöt- og mjólkurvörur, grænmeti, ávextir og brauðmeti en vörur eins og sælgæti, kex, morgunkorn og gosdrykkir voru ekki teknar með. Há álagning á sykraðar vörur í Noregi getur þarna haft sitthvað að segja.

„Niðurstöður rannsóknar Eurostat á verðlagi í Evrópu sýna að verðlag á Íslandi er það hæsta í Evrópu. Niðurstöður sem eru áhugaverðar en um leið slæmar fyrir okkur Íslendinga.

Þegar niðurstöður Eurostat könnunarinnar eru skoðaðar eftir ólíkum útgjaldaflokkum má sjá að í flestum tilfellum er verðlag á Íslandi hærra en á hinum Norðurlöndunum. Má þar nefna verð á fatnaði og skóm, húsgögnum, heimilistækjum, tölvum og símum, samgöngum, fjarskiptum og áfengi. Frá þessu eru undantekningar en á Íslandi er kostnaður við rafmagn og húshitun lægri en að meðaltali í Evrópu og lægstur á Norðurlöndum.“

Loks segir ASÍ að ýmsar ástæður geti verið fyrir háu matvöruverði á Íslandi.

„Má þar nefna ólíkt fyrirkomulag tolla og vörugjalda, flutningskostnað og hátt vaxtastig. Önnur möguleg skýring er skortur á samkeppni sem gæti haft áhrif til hækkunar verðlags. Þetta á ekki einungis við í verslun heldur einnig hjá birgjum, heildsölum og innflytjendum. Aukin samkeppni er gríðarlegt hagsmunamál neytenda og mikilvægt er að virk samkeppni sé á öllum sviðum, hvort sem er í smásölu, vöruflutningum eða í sölu á olíu.“