Hafnarfjörður og Reykjanesbær skipta við verktakafyrirtæki á þriðju kennitölunni
Tvö sveitarfélög, Hafnarfjörður og Reykjanesbær, eiga í viðskiptum við verktakafyrirtæki sem nú er starfrækt á þriðju kennitölunni. Viðskiptin fara fram í gegnum fyrirtæki í eigu sveitarfélaganna, Vatnsveitu Hafnarfjarðar og HS Veitur hf. Þá hefur fyrirtækið einnig séð um snjómokstur fyrir Hafnarfjarðarbæ. Innkaupareglur Reykjanesbæjar kveða á um að vísa beri bjóðanda frá ef í ljós kemur að fyrirtæki eða eigandi þess hafi farið í gjaldþrot, nauðasamninga eða greiðslustöðvun á síðastliðnum fimm árum. Þetta ákvæði er ekki að finna í innkaupareglum Hafnarfjarðarbæjar sem ganga mun skemur en hjá öðrum nágrannasveitarfélögum. „Þetta er skítt fyrir þá aðila sem eru að standa skil á öllu sínu en sjá síðan aðila með mörg gjaldþrot á bakinu hirða verkin,“ segir ósáttur samkeppnisaðili.
Kennitöluflakk hefur verið mikið í umræðunni undanfarið í kjölfar þess að Samtök atvinnulífsins og Alþýðusamband Íslands kynntu á dögunum tillögur sem ætlað er að sporna gegn athæfinu. Í tillögunum felst meðal annars að þeim sem yrðu uppvísir að kennitöluflakki yrði bannað að reka og eiga hlutafélög og einkahlutafélög í allt að þrjú ár.
Í febrúar 2017 greindi DV frá því að verktakafyrirtækið Fjarðargrjót ehf. hefði verið tekið til gjaldþrotaskipta í annað sinn. Fyrirtækið, sem er í eigu hjónanna Þorsteins Arnar Einarssonar og Hildar Magnúsdóttur, varð fyrst gjaldþrota árið 2010. Rekja má gjaldþrotið til fjármögnunarsamninga fyrir vinnuvélar sem voru í erlendri mynt og stökkbreyttust í hruninu.
Árið 2010 hóf fyrirtækið rekstur undir sama nafni en á annarri kennitölu. Sú kennitala var áður á bak við rekstur Víkurlyftna til ársins 2005 en síðan var kennitalan í eigu Deloitte um nokkurt skeið, eða allt þar til rekstur hófst á nafni Fjarðargrjóts árið 2010. Segja má að syndir fortíðarinnar hafi kafsiglt fyrirtækið öðru sinni. Hinn nýi rekstur yfirtók fjármögnunarsamninga þrotabúsins en lenti síðar í vanskilum vegna þeirra sem leiddu til seinna gjaldþrotsins.
Árið 2008 stofnuðu eigendur Fjarðargrjóts fyrirtækið B1 ehf. Tilgangur félagsins var fyrst og fremst sá að halda utan um eignarhlut hjónanna á 350 fermetra iðnaðarbili að Brekkutröð 1 í Hafnarfirði. Árið 2014 færðist síðan rekstur Fjarðargrjóts yfir á félagið og er það nú rekið undir nafninu B1-Fjarðargrjót ehf.
Undanfarna níu mánuði hefur B1-Fjarðargrjót ehf. fengið greitt um 6,7 milljónir króna fyrir ýmis viðvik fyrir Vatnsveitu Hafnarfjarðar. Þá eru ótaldar greiðslur fyrir snjómokstur fyrir sveitarfélagið. Aðspurð segir samskiptastjóri bæjarins, Árdís Ármannsdóttir, að sveitarfélagið telji sig ekki vera að brjóta innkaupareglur þar sem bærinn hafi alltaf greitt þeirri kennitölu sem samningur var gerður við.
Þá fékk DV staðfest að B1-Fjarðargrjót hefur átt í viðskiptum við HS Veitur hf. Fyrirtækið er í meirihlutaeigu Reykjanesbæjar og því á það að lúta innkaupareglum bæjarins sem taka hart á kennitöluflökkurum. Reglurnar virðast virtar að vettugi og eftirliti ekki sinnt sem skyldi.
Innkaupareglur flestra bæjarfélaga eru byggðar á fyrirmynd frá Sambandi íslenskra sveitarfélaga frá árinu 2007. Taka skal fram að þær ná yfir rekstur bæjarfélaganna sjálfra auk fyrirtækja sem eru rekin af bæjarfélaginu. Í drögunum hjá SÍS er lögð áhersla á að heimilt sé að kanna viðskiptasögu eigenda og ef að gjaldþrot, nauðasamningar eða greiðslustöðvun hafi átt sér stað innan síðustu fimm ára þá geti viðskiptin ekki gengið í gegn. Ákvæðið er augljóslega sett inn til þess að stemma stigu við kennitöluflakki. Reykjanesbær hefur tekið upp þessa reglu, eins og önnur helstu sveitarfélög á höfuðborgarsvæðinu, til dæmis Reykjavíkurborg, Kópavogur, Mosfellsbær og Seltjarnarnes.
Hafnarfjörður sker sig hins vegar úr þessum hópi því í innkaupareglum bæjarins, sem samþykktar voru þann 13.3. 2013, er ekkert sagt til um að kanna beri viðskiptasögu eigenda fyrirtækja sem bærinn eigi í viðskiptum við. DV hefur ekki fengið svör við hverju það sætir en rétt er að geta þess að opinberar innkaupareglur eru til lítils ef þeim er ekki framfylgt.
