Verð á sérbýli hefur tekið verulega við sér síðustu mánuði
Í gær birti Þjóðskrá Íslands tölur um fasteignaverð á höfuðborgarsvæðinu í mars. Hækkanir milli mánaða voru verulegar að þessu sinni og meiri en hafa sést lengi og virðist takturinn stígandi. Fasteignaverð á höfuðborgarsvæðinu hækkaði um 2,7% milli mánaða í mars. Þar af hækkaði fjölbýli um 2,5% og sérbýli um 3,3%. Samkvæmt tölum Þjóðskrár hefur fjölbýli hækkað um 21,3% á síðustu 12 mánuðum, sérbýli um 20,2% og er heildarhækkunin 20,9%.
Í Hagsjá, vefriti hagfræðideildar Landsbankans segir að hækkanir síðustu 12 mánaða séu mjög miklar og þarf að fara allt aftur til upphafs ársins 2006 til að sjá álíka tölur. Verð á sérbýli hefur tekið verulega við sér síðustu mánuði og þróast nú með svipuðum hætti og á fjölbýlinu. Þróunin síðustu misseri var lengi vel talsvert ólík.
Í mars 2016 var árshækkun sérbýlis t.d. 3,6%, samanborið við 20,2% árshækkun í mars 2017. Hækkanir á bæði fjölbýli og sérbýli hafa aukist verulega allra síðustu mánuði. Þá segir í Hagsjá að árshækkun fasteignaverðs var lengi vel á bilinu 8-10% en er nú komin yfir 20% markið.
Verðbólga hefur verið lág og stöðug síðustu misseri og því hefur raunverð fasteigna hækkað mun meira en ella. Að undanskildum húsnæðiskostnaði hefur ríkt verðhjöðnun í hagkerfinu frá því um mitt ár 2016. Vísitala neysluverðs án húsnæðis í marsmánuði var þannig um 1,7% lægri en í mars 2016, þannig að allar nafnverðshækkanir á húsnæði síðasta árið koma nú fram sem meiri raunverðshækkun en sú tala sýnir.
Raunverð fasteigna hefur þannig hækkað um u.þ.b. 21,3% á einu ári frá mars 2016 til mars 2017.
Raunverð fasteigna komst hæst í október 2007 en féll síðan mikið eftir það. Nú í mars vantar einungis um 1% upp á raunverðið til þess að sögulegri hæstu stöðu verði náð aftur. Miðað við þróunina undanfarið mun það gerast í apríl.
Svipaðar breytingar í stærri bæjum Miklar hækkanir fasteignaverðs einskorðast ekki við höfuðborgarsvæðið. Sé litið á stærstu sveitarfélög utan höfuðborgarsvæðisins má sjá að þróunin er mjög svipuð þar.
Fram til loka síðasta árs hélst þróunin á Akureyri og Akranesi vel í hendur við þróunina á höfuðborgarsvæðinu. Akureyri þróast enn í takt við höfuðborgarsvæðið, en Akranes hefur aðeins gefið eftir. Verðþróun í hinum tveimur sveitarfélögunum, Árborg og Reykjanesbæ, var lengi vel mun hægari en á höfuðborgarsvæðinu, Akureyri og Akranesi.
Síðustu tvö ár hefur verð fasteigna hækkað mun meira í Árborg og í Reykjanesbæ en annars staðar þannig að verðmunurinn á þeim og hinum sveitarfélögunum hefur minnkað mikið. Þróunin verður líklega svipuð áfram Mikil kaupmáttaraukning ráðstöfunartekna var lengi vel helsti drifkraftur hækkana fasteignaverðs.
Nokkuð hefur dregið úr kaupmáttaraukningu og því er það einkum misvægi á milli framboðs og eftirspurnar á fasteignum sem heldur spennunni á markaðnum uppi. Mikið hefur verið rætt og ritað um þá stöðu og virðast flestir sammála um að nokkur ár muni líða þar til jafnvægi næst á markaðnum.
Eins og margoft hefur verið bent á hér í Hagsjám hefur bygging nýrra íbúða ekki haldið í við þörfina og það ástand því viðhaldið spennu á markaðnum. Eins og kom fram í nýlegri Hagsjá um þessi mál eru nú merki um að mjög hagstætt sé að byggja íbúðarhúsnæði. Það tekur hins vegar langan tíma að auka framboð húsnæðis og því mun þetta spennuástand vara í nokkur misseri enn.
