Okkur ber að hafa tjáningarfrelsið í heiðri og muna að það er ekki bara fyrir þá sem eru sammála okkur heldur líka fyrir hina sem við erum gjörsamlega ósammála. Þetta vitum við auðvitað mætavel en samt gleymum við þessu sjálfsagða atriði alltof oft.
Í þjóðfélagsumræðunni eiga menn stundum erfitt með að halda ró sinni. Sérstaklega í netheimum hamast menn og djöflast sem aldrei fyrr og sjálfsögð kurteisi er léttvæg fundin. Í hita leiksins falla alls kyns orð. Eins og búast má við eru mörg þeirra heimskuleg og enn önnur jafnvel mannfjandsamleg. Það lýsir til dæmis ekki mikilli virðingu fyrir manneskjum að tala niðrandi um samkynhneigða. Sá sem það gerir ljómar ekki beinlínis af umburðarlyndi og víðsýni. Vísast viljum við flest siða hann til. Spurningin er hversu langt ber að ganga í þá átt. Best er að vinna mál sitt með rökræðu, þótt það kunni að kosta þrotlausa vinnu. Öllu verra er að draga viðkomandi fyrir dómstóla og krefjast frelsissviptingar, eins og hægt er að gera samkvæmt íslenskum lögum.
Pétur Gunnlaugsson, lögfræðingur og þáttastjórnandi á Útvarpi Sögu, og Jón Valur Jensson guðfræðingur hafa báðir verið ákærðir fyrir hatursorðræðu um samkynhneigða í útvarpi og á neti. Báðir voru þeir afar gagnrýnir á hinsegin fræðslu í grunnskólum Hafnarfjarðar, þótt þeir virtust um leið ekki hafa hugmynd um hvernig sú fræðsla væri hugsuð eða hvernig staðið væri að henni. Þeir höfðu einfaldlega sterka skoðun á málinu án þess að hafa kynnt sér það og létu stór orð falla. Fyrir það eru þeir ákærðir. Víst er að ýmsir hafa látið svipuð og verri orð falla opinberlega. Stendur til að leita allt það fólk uppi?
Orð geta meitt en það er ekki hægt að banna þau. Það er ekki hægt að leita uppi hvern þann sem viðhefur særandi orð í garð annarra eða talar niðrandi um einstaka hópa og refsa honum og dæma hann jafnvel í fangelsi. Ef það væri tíðkað í lýðræðisríkjum sæti verðandi Bandaríkjaforseti, Donald Trump, nú á bak við lás og slá.
Þegar henta þykir flöggum við tjáningarfrelsinu, lofum það og prísum. Þegar verulega reynir á eigum við ekki að fara í felur og segja að nú standi þannig á að það henti bara alls ekki að hafa tjáningarfrelsið í heiðri. Heimskulegum og vondum skoðunum ber að andmæla af festu og með rökum. Þegar við erum farin að draga fólk fyrir dóm vegna særandi orða þá erum við komin á hættulegar brautir.
