Ferðirnar með hinu sögufræga skipi voru sveipaðar glans og ævintýraljóma – „Ég man svo vel eftir Gullfossi enda var hann í eina tíð toppurinn á tilverunni á Íslandi“
Farþegaskipið Gullfoss var flaggskip Eimskipafélags Íslands um árabil og lifir enn í minningum ótalmargra Íslendinga. Skipið sigldi á milli Íslands, Danmerkur og Skotlands á árunum 1950 til 1972. Meðfylgjandi ljósmyndir lýsa vel stemningunni sem ríkti um borð í hinu goðsagnakennda skipi – á tíma þegar almennar flugsamgöngur voru ekki komnar til sögunnar.
Um var að ræða nýja Gullfoss en Gullfoss Eimskipafélagsins lauk hlutverki sínu í stríðinu. Áður en hinn nýji Gullfoss sigldi jómfrúarferð sína í maí 1950 hafði skipið þegar fengið nafnið Fantasíufoss þar sem að teikningarnar þóttu svo ævintýralegar og tilkomumiklar. Líkt og fram kemur í þessari heimildamynd frá árinu 1992 var það siður margra Reykvíkinga að skreppa niður á höfn þegar Gullfoss kom til landsins til að fylgjast með, sjá hverjir væru að koma heim og hverjir væru á útleið.
[youtube https://www.youtube.com/watch?v=AkDVLBaoyDY&w=600&h=400]
„Ég man svo vel eftir Gullfossi enda var hann í eina tíð toppurinn á tilverunni á Íslandi. Það var ægilegur sjarmi yfir skipinu og mér er sérstaklega minnisstætt hvað það var jafnan mikill viðburður þegar það lét úr höfn,“ sagði Karólína Lárusdóttir í samtali við Morgunblaðið árið 1996 en hún fór í tvær siglingar með Gullfossi sem unglingur.
„Það var ægilega gaman að fá tækifæri til að sigla með Gullfossi og ég naut þess út í ystu æsar – jafnvel þótt ég væri ofsalega sjóveik. Þetta var eiginlega ennþá meira ævintýri en maður gat ímyndað sér þegar maður stóð á bakkanum og fylgdist með skipinu sigla á haf út – eitthvað sem ekki er til lengur.“
Þorvaldi Stefánssyni áskotnuðust meðfylgjandi ljósmyndir frá föður sínum, Stefáni Þorvaldssyni heitnum en faðir hans starfaði meðal annars sem barþjónn á Gullfossi. Veitti Þorvaldur DV.is góðfúslegt leyfi til að birta nokkrar af myndunum en í samtali við blaðamann segir hann myndirnar aðeins brotabrot af miklum fjársjóði sem ekki hefur enn verið skoðaður að fullu. Útilokar hann ekki að haldin verði ljósmyndasýning í framtíðinni þannig að enn fleiri fái tækifæri til að njóta myndanna og rifja upp lífið og stemninguna um borð.
Sem fyrr segir var það faðir Þorvalds, Stefán Þorvaldsson heitinn sem á heiðurinn af myndunum en hann starfaði einnig sem barþjónn í Glaumbæ, Naustinu, Hótel Sögu og Hótel Esju.
„Hann tók þessar myndir sem varðveittust í geymslu þar til ég fór að gramsa og hef síðan eytt töluverðum tíma að skanna í stafrænt form. Flestar þessara mynda voru teknar á 6×6 eða 6×9 en ég er ekki byrjaður að skanna þúsundir 35mm filma sem enn eru í albúmum. Ég veit því ekki hvaða fjársjóðir kunna að leynast þar,“ segir Þorvaldur jafnframt en heldur úti ljósmyndasíðunni Artic Diamonds Photography.
Þær Rannveig Ásgeirsdóttir og Svava Gestsdóttir, sem báðar störfuðu sem þernur á Gullfossi rifjuðu þennan tíma upp í samtali við Fréttablaðið fyrr á árinu. Kom þar fram að í sérferðunum um jólin og á vorin voru haldin dýrindis skemmtikvöld og böll þar sem farþegarnir klæddu sig upp og konurnar voru í siffonkjólum, gylltum eða silfurlitum skóm og með skart.
„Ég man eftir Bryndísi Schram og Jóni Baldvini með krakkana, þau voru á leið til Edinborgar og sigldu til Leith. Svo voru náttúrlega Halldór Laxness og Auður oft á ferðinni,“ rifjar Rannveig upp í viðtalinu og Svava minnist forsetahjónanna Ásgeirs Ásgeirssonar og Dóru Þórhallsdóttur.
Þá minnast þær báðar á að mikið hafi verið um áfengsidrykkju um borð enda var bjór ekki leyfður á Íslandi á þessum árum.
„Skipið var varla farið frá landi og búið að opna innsiglið þegar fólk var komið á barinn að fá sér bjór,“ segir Svava og þá bætir Rannveig við:
„Það er ekki hægt að labba fram hjá barnum, þar er allt svo ódýrt, sögðu karlarnir. Allt var miklu ódýrara en hér í Reykjavík, ilmvötnin, sígaretturnar og sælgætið í sjoppunni líka.“
Þá minnist Rannveig þess einnig að rómantíkin hafi svifið yfir vötnum á Gullfossi á þessum eftirminnilegu árum enda margir farþeganna einhleypir og áfjáðir í að skemmta sér og lifa lífinu.
„Þar var margt ungt fólk og ógift og það urðu til 14 hjónabönd um borð sem ég veit um, á þeim tíma sem ég var að vinna þar.“
